Ondanks recordomzet was 2022 een moeilijk jaar voor de zuivelindustrie

De Belgische zuivelindustrie heeft in 2022 een recordomzet gerealiseerd van meer dan zeven miljard euro. Dat is een stijging van 30 procent ten opzichte van het jaar ervoor. “Een historisch record”, zegt Renaat Debergh, adjunct-directeur van BCZ. “Maar we kunnen er moeilijk euforisch over zijn. De verwerking daalde met één procent, dus die stijging is puur een prijseffect.” Veel zuivelbedrijven hadden het bijzonder moeilijk om de sterke stijging van de melkprijzen door te berekenen.

Ter gelegenheid van de jaarlijkse algemene vergadering van de Belgische zuivelindustrie sprak Renaat Debergh nog eens uitvoerig over de recordcijfers die de Vlaamse zuivelindustrie in 2022 realiseerde. Vorig jaar ontvingen de melkveehouders een gemiddelde melkprijs van 54,8 euro per 100 liter. Dat is een stijging van maar liefst 47 procent in één jaar tijd. “Sinds 2022 speelt de melkprijs in een nieuwe competitie. Zullen die hogere niveaus blijven bestaan? Dat is moeilijk te voorspellen, maar we sluiten het niet uit,” meent Debergh.

Verschil Vlaanderen en Wallonië

Voor heel België stegen de melkleveringen met 3,3 procent, hoewel er een groot verschil was tussen Vlaanderen en Wallonië. De melkproductie van Waalse melkveehouders bleef stabiel, terwijl Vlaamse melkveehouders 4,5 procent meer melk produceerden. “Wanneer in Vlaanderen de melkprijs stijgt, zien we vrijwel meteen dat de productie omhoog gaat. In Wallonië is dat niet het geval. Misschien is dat een gevolg van de meer extensieve Waalse bedrijfsvoering”, aldus Debergh.

Ondanks die gestegen melkproductie daalde het volume verwerkte melk met één procent tot 4,7 miljoen liter. Ongeveer 4,3 miljoen liter was afkomstig van Belgische melkveehouders; daarnaast werd 379.000 liter in bulk aangekocht uit de buurlanden voor verwerking in België. Het aandeel Belgische melk in de melkverwerking steeg van 80 procent in 2018 naar 92 procent in 2022. “Deze groei bevestigt de nauwe band van onze industrie met de Belgische melkveehouders”, benadrukte Debergh.

Retail

Terwijl het aantal verwerkte liters melk daalde, zag de Belgische zuivelindustrie haar omzet toch stijgen. Bedroeg de omzet in 2021 nog €5,45 miljard, vorig jaar was dat €7,07 miljard (+30%). “Er was dus enkel een prijseffect, dat onvoldoende was om de sterke kostenstijgingen te compenseren”, klinkt het. De belangrijkste grondstof, melk, werd maar liefst 47 procent duurder, en daarnaast waren er veel andere grondstoffen die aanzienlijk duurder werden: energie, verpakking, machines, enz.

“Deze kostenstijgingen konden veel te laat en slechts gedeeltelijk worden doorgerekend”, zegt BCZ-voorzitter Catherine Pycke. Bedrijven die actief zijn in de consumentenmarkt hadden een bijzonder moeilijk jaar. “Ze konden hun prijzen slechts gedeeltelijk en veel te laat doorrekenen aan de kleinhandel.” BCZ is dan ook bijzonder teleurgesteld in de manier waarop de onderhandelingen met de retail zijn verlopen. De federatie spreekt van een “moordend concurrentieklimaat” in het Belgische retaillandschap. Voor B2B-zuivelproducten en -ingrediënten verliep de hoge melkprijs wel vlot, maar toch heeft de zuivelsector naar eigen zeggen geen boerenjaar achter de rug. De rentabiliteit kwam zwaar onder druk te staan.

Tewerkstelling

Dit moeilijke jaar vertaalde zich niet meteen in lagere tewerkstelling of minder investeringen. “De werkgelegenheid groeide opnieuw met twee procent, goed voor 6.708 banen. In vergelijking met 2015 zijn er 12 procent meer jobs in de zuivelindustrie. Dit is vrij uitzonderlijk in de Belgische voedingsindustrie”, legt Debergh uit. De investeringen zijn ook gestegen van 169 miljoen in 2021 naar 180 miljoen vorig jaar (+7%). Dit omvat niet alleen investeringen in extra capaciteit, maar ook in verpakkingslijnen en energie- en waterbesparende technieken. “Dit laat zien dat de zuivelindustrie blijft geloven in de toekomst.”

Ook het handelsoverschot, niet onbelangrijk in economisch moeilijke tijden, nam spectaculair toe. “In twee jaar tijd verdubbelde het naar 488 miljoen euro. Dat betekent dat de export van zuivelproducten bijna een half miljard euro groter was dan de import. In één jaar was dit een stijging van 77 procent.

Bron: VILT