De voedingssector groeit niet langer

Voor het eerst in tien jaar zijn de inkomsten van de Belgische voedingsindustrie gedaald. De groei van de export compenseert niet langer de daling van de binnenlandse markt. En de bedrijven investeren ook minder.

Een recordjaar was 2017. In 2018 is dat niet langer het geval. Voor het eerst zijn de cijfers van de voedingsindustrie minder gunstig. De grootste industriële sector van het land is op weg is naar een tijdperk van (lichte) afkoeling.

Voor het eerst sinds 2010 kent de voedingssector een omzetsdaling. Toegegeven, het is marginaal: -0,8%. Maar het toont een tweeledige trend die weinig reden tot optimisme geeft: een vertraging van de exportgroei (+3,5%, tegenover +7,5% in 2017), die behouden blijft dankzij de sterke groei van de verkoop in verre markten. Maar de aanzienlijke daling van de binnenlandse markt (-5,3%) kan door de exportgroei niet meer worden gecompenseerd.

Toch blijft de voedingssector meer dan ooit de grootste industriële werkgever van het land met bijna 93.000 werknemers (+ 2,2%) en 173.000 afgeleide banen. Maar de aanzienlijke daling van de investeringen (-6,7%) klinkt als een alarmsignaal.

Status quo

De dalende investeringen komt ook voor in andere industriële sectoren, wat waarschijnlijk een weerspiegeling is van een algemene stabilisatie. “De economische context dwingt bedrijfsleiders om twee keer te kijken voordat ze investeren”, zegt de president van Fevia.

In het geval van de levensmiddelenindustrie wordt de kwetsbaarheid van de interne markt als een probleem beschouwd. “Ook de invoer is gedaald (met 0,7%), wat lijkt te wijzen op een daling van het totale verbruik. Maar het grootste probleem blijft het grensoverschrijdend winkelen, dat in 2018 met nog eens 4,6% toenam”, zegt Bart Buysse, General Manager van Fevia.

Enkele cijfers

• 51,8 miljard euro omzet.De totale omzet van de voedingsindustrie, die met 0,8% daalde, is voor het eerst sinds 2010 gedaald.
• 27,6 miljard euro aan export. In 2018 steeg de export met 3,5%. Ze werden gestimuleerd door de verkoop op de overzeese markten (Verenigde Staten, Canada, China en Zuid-Korea), die met meer dan 18% toenam.
• 1,64 miljard aan investeringen. Na twee recordjaren zijn de investeringen in bedrijven in de voedingssector het afgelopen jaar met 6,7% gedaald.
• 51,8 miljard euro omzet. De totale omzet van de voedingsindustrie, die met 0,8% daalde, is voor het eerst sinds 2010 gedaald.
• 27,6 miljard euro aan export. In 2018 steeg de export met 3,5%. Ze werden gestimuleerd door de verkoop op de overzeese markten (Verenigde Staten, Canada, China en Zuid-Korea), die met meer dan 18% toenam.
• 1,64 miljard aan investeringen. Na twee recordjaren zijn de investeringen in bedrijven in de voedingssector het afgelopen jaar met 6,7% gedaald.
• 51,8 miljard euro omzet. De totale omzet van de voedingsindustrie, die met 0,8% daalde, is voor het eerst sinds 2010 gedaald.
• 27,6 miljard euro aan export. In 2018 steeg de export met 3,5%. Ze werden gestimuleerd door de verkoop op de overzeese markten (Verenigde Staten, Canada, China en Zuid-Korea), die met meer dan 18% toenam.
• 1,64 miljard aan investeringen. Na twee recordjaren zijn de investeringen in bedrijven in de voedingssector het afgelopen jaar met 6,7% gedaald.
• 92.743 voltijdse equivalenten.Vorig jaar hebben de levensmiddelenbedrijven meer dan 2.000 nieuwe banen gecreëerd (+2,2%). Tegelijkertijd steeg de indirecte werkgelegenheid met 2% tot 173.104. De indirecte werkgelegenheid steeg met 2% tot 173.104.

Bedenkingen

De Belgische sociale wetgeving ondermijnt het concurrentievermogen van de Belgische bedrijven en de hoge BTW-lasten zetten Belgen ertoe aan om grensoverschrijdende bevoorradingsopdrachten uit te voeren, vooral in Frankrijk en Nederland.

“De helft van de Belgische bevolking woont binnen een straal van 50 kilometer van onze grenzen. En wat nog zorgwekkender is, is dat degenen die voor het eerst over de grens gaan winkelen, de ervaring steeds vaker zullen herhalen,” zegt Nicholas Courant, woordvoerder van Fevia.

Bovendien wordt de groei van de werkgelegenheid in de levensmiddelenbedrijven – zij nemen gemiddeld 21,6 werknemers in dienst, tegenover 21 in 2017 – belemmerd door de problemen in verband met het tekort aan arbeidskrachten. De voedingsindustrie heeft te maken met 1.500 vacatures per dag en 36% van de vacatures blijft dat gedurende 6 maanden.

“Misschien worden sommige investeringen uitgesteld vanwege een gebrek aan arbeidskrachten”, zegt Jan Vander Stichele. Voor Fevia, toekomstige regeringen hebben hun werk voor hen in petto. Dit omvat het herstel van het concurrentievermogen door vereenvoudiging van het belastingstelsel, stimulering van investeringen en innovatie en bevordering van de instroom van talent door middel van onderwijs, omscholing en activering van werklozen.