Twaalf ideeën voor voedselveranderingen die tot rijpe projecten zullen uitgroeien, zijn het resultaat van de eerste Go4Food-oproep. “Al deze projecten hebben wat nodig is om een steen in de rivier te verleggen en een positieve impact te hebben op ons voedselsysteem”, zegt Vlaams minister van Landbouw en Voeding Hilde Crevits (CD&V).
Vlaanderen werkt met vele partners in een voedselcoalitie aan een ambitieuze voedselstrategie met concrete doelstellingen en maatregelen. In dit verband heeft zij deze zomer een oproep gedaan voor “voedselverwerkers” met een veelbelovend idee voor het voedsel van de toekomst. “We hebben niet minder dan 79 voorstellen ontvangen, wat een groot succes is”, aldus het ministerie van Landbouw en Visserij.
Deze ideeën zijn gericht op vier strategische doelstellingen:
Effect
“Wij hebben uit alle voorstellen de ideeën met het grootste effect geselecteerd”, aldus het ministerie van Landbouw en visserij. Nu zullen ze worden omgevormd tot volwassen projecten.” Dit zal gebeuren door samenwerking aan de voedseltafels. De voedselveranderaars zullen worden gesteund door de Voedselcoalitie. Zij zullen helpen met concrete acties, gebruik maken van hun netwerk, hun ervaring aanbieden en helpen met de financiering.
Volgens het ministerie van Landbouw en Visserij hebben al deze projecten het potentieel om uit te groeien tot een vlaggenschip van de Vlaamse Voedingsstrategie. Daarom zullen ze worden voorgesteld op de Vlaamse Voedseltop in 2022, georganiseerd door minister Crevits.
“Er is duidelijk veel enthousiasme om de handen uit de mouwen te steken voor de toekomst van onze landbouw en ons voedsel in de aanloop naar de voedseltop”, aldus de minister. “Ik geloof in een win-winsituatie: we moeten samen werken aan een bewoonbare planeet, onze welvaart versterken en het menselijke aspect niet uit het oog verliezen om dit doel te bereiken.
Geselecteerde ideeën
Dit zijn de 12 geselecteerde ideeën voor voedselveranderingen waarmee we in het najaar van 2021 verder aan de slag zullen gaan:
App voor CSA-boerderijen
Bij CSA-boerderijen (Community Supported Agriculture) kopen consumenten geen groenten, maar kopen zij toegang tot de boerderij. Zij betalen een jaarlijkse bijdrage en krijgen in ruil daarvoor een deel van de oogst in de vorm van een perceel of akker. Dit beheer (waar de groenten worden geoogst, hoe ze worden geoogst, of de vergoeding is betaald) is zeer intensief en gebeurt momenteel bijna volledig met de hand. Daarom heeft de Hogeschool Howest , met de steun van de Vlaamse Circulaire, een toepassing ontwikkeld voor CSA-boerderijen om hun gemeenschapswerk te ondersteunen en hun beheer te automatiseren. De toepassing is reeds met succes getest op twee landbouwbedrijven en wordt sinds dit jaar door een aantal andere landbouwbedrijven gebruikt. Het doel is nu de toepassing uit te breiden tot alle CSA-boerderijen in Vlaanderen en de obstakels te overwinnen die de versterking van korte keten in de weg staan.
Ontwikkeling van nieuwe variëteiten
Wereldwijd ligt de nadruk op het telen van een beperkt aantal genetisch uniforme, hoogproductieve gewassen. Dit proces is versneld door de mondialisering van het voedselsysteem en de commercialisering ervan. De consument wil echter meer diversiteit in het groenteschap, waar versheid en ‘lokaal’ zeer belangrijk zijn geworden. In het Yacobat-project brengt de Hogeschool Vives amateurs, landbouwers, scholen en wetenschappers samen om nieuwe plaatselijke variëteiten te ontwikkelen. De eerste fase gaat over de selectie en verwerking van zoete aardappelen en yacon. Andere innovatieve knollen zoals oca, mashua en gember staan op het verlanglijstje.
Generatie Food wil pre-incubator zijn voor duurzame voedselprocessen
Generation Food is een beweging die een unieke rol speelt als pre-incubator voor duurzame voedselbedrijven. Jonge ondernemers krijgen een ruimte waar nieuwe ideeën kunnen ontstaan of vorm krijgen door middel van experimenten, co-creatie en netwerkevenementen, zowel online als ter plaatse. Deze verhalen worden voorgelegd aan betrokken burgers, ondernemers en deskundigen die als klankbord en uiteindelijk als ambassadeurs voor de projecten fungeren. Partners zijn Rikolto, Boerenbond, de stad Leuven, UCLL, EIT Food, Proef, KULeuven en KBC.
Platform voor ‘machtmaking’ tussen Colruyt en landbouwers
Colruyt focust ook op participatie en digitalisering. Daarom wil het bedrijf een platform creëren waar detailhandelaars en landbouwers elkaar kunnen ontmoeten over specifieke landbouwonderwerpen en -innovaties. Het platform wil individuele boeren stimuleren om creatief na te denken over landbouwmaatregelen die kunnen worden gesubsidieerd, zoals waterbuffering, erosie en droogte, efficiënt meststoffenbeheer, alternatieve gewassen en biodiversiteit. Een andere stimulans kan de landbouwers helpen om op dit gebied te innoveren en samen te werken.
Oogstaandelen in de akkerbouw als stimulans voor meer diversiteit
Het Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant introduceert het begrip oogstquota in de landbouw. Zelfoogstboerderijen en andere CSA’s tonen aan dat geëngageerde consumenten bereid zijn het grotere risico van de boer te delen. Aangezien het mechanisch oogsten en sorteren wordt uitbesteed aan een verwerker, is het onvermijdelijk dat nieuwe gewassen zoals quinoa en linzen op een veel grotere schaal worden geteeld dan groenten op een CSA-boerderij. Dit staat vaak haaks op de wens van de landbouwer om op bescheiden schaal een nieuw gewas op zijn bedrijf te introduceren. Tussen het zaaien en het oogsten kan de consument al intekenen op één of meer percelen van 10 m² bebouwde oppervlakte, wat overeenkomt met 2 kg quinoa of linzen.
Robin Food gaat strijd aan met voedselverspilling
Robin Food, een initiatief van Samenlevingsopbouw RISO Vlaams-Brabant, redt voedsel dat dreigt te verdwijnen in samenwerking met ondernemingen uit de sociale economie, en zorgt er tegelijk voor dat sociaal kwetsbare kinderen en jongeren gemakkelijker toegang krijgen tot gezond voedsel. Het huidige productassortiment omvat soepen, appelsap en groentesaus. Confituur, chutneys, pesto en gelei kunnen ook worden toegevoegd.
Circulaire hub om vraag en aanbod van reststromen op elkaar af te stemmen
Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) gaat ook de strijd aan met voedselverspilling en wil een circulair centrum opzetten dat groenteafvalstromen koppelt aan op maat gesneden bedrijven. Het doel van het centrum is vraag en aanbod in afvalstromen met elkaar in verband te brengen en de mogelijkheden van voedselverwerking in de sociale economie te onderzoeken. Elk proces, van idee tot op de markt gebracht product, wordt geschetst. Bij koolstoflandbouw halen landbouwers koolstof uit de lucht en leggen deze vast in de bodem van landbouwgrond. Dit vermindert niet alleen de impact van de landbouw op het klimaat, maar leidt ook tot gezondere bodems die beter bestand zijn tegen bijvoorbeeld overstromingen of watertekorten. Stabielere gewassen betekenen stabielere oogsten.
Carbon farming als nieuw verdienmodel voor de veehouder
Carbonfarming kan een nieuw inkomensmodel voor de landbouwer worden. De Groep Colruyt wil een pionier en vernieuwer zijn op het vlak van carbon farming voor de veeteelt. Vlaanderen heeft meer bomen nodig om zich te beschermen tegen de klimaatverandering. Een voedselbos biedt kansen, want het is voldoende om één keer bomen te planten die tientallen jaren voedsel leveren in de vorm van noten of vruchten.
Voedselbosstrategie voor Vlaanderen
Bomen kunnen warmte absorberen, CO2 opslaan, de bodem verrijken en een habitat voor biodiversiteit bieden. Bovendien kunnen voedselbossen de burger dichter bij de voedselproductie brengen en als buffer fungeren tussen steden en landbouwgebieden. Voedselbossen kunnen het bestaande landbouwsysteem versterken. Daarom wil het Voedselbosinstituut een voedselbosstrategie ontwikkelen voor heel Vlaanderen.
Netwerk voor eendaagse plattelandsklassen
Plattelandsklassen vzw bouwt aan een maatschappelijk draagvlak voor land- en tuinbouw en wil zich toeleggen op de uitbouw van een netwerk van landelijke dagcursussen op boerderijen en tuinbouwbedrijven, vooral gericht op leerlingen tussen 10 en 12 jaar uit stedelijke gebieden. Het bezoek aan de boerderij of het tuinbouwbedrijf wordt een buitenschoolse activiteit tijdens de schooluren, maar ook geïntegreerd in het aanbod van bredere buitenschoolse initiatieven of educatieve en culturele verenigingen voor jongeren.
School@Platteland: 10 weken naar de boerderij
Het onderzoeksinstituut Inagro heeft een soortgelijk project. In het kader van School@Platteland bezoekt een klas van het derde leerjaar gedurende 10 weken een halve dag per week een boerderij. Ter plaatse helpen de kinderen de boer met zijn dagelijkse taken. Deze taken zijn gekoppeld aan leerstof uit verschillende vakken. De kinderen genieten van het leren op de boerderij en de inhoud van de lessen blijft in hun geheugen gegrift. Door dit project via samenwerking in heel Vlaanderen uit te breiden, zullen nog meer leerlingen, ouders, leerkrachten en landbouwers van deze ervaring kunnen profiteren.
Brood(doos)nodig voor goed gevulde brooddozen
Een gezonde maaltijd is belangrijk om de dag door te komen. Dit geldt voor iedereen, en vooral voor kinderen en jongeren. Omdat samen leren, spelen en concentreren niet mogelijk is op een lege maag. Een goed gevulde lunchtrommel is echter niet voor iedereen een alledaags gezicht. Te veel studenten zitten met hongerige magen in de klas. De Broodnodiging (Box) is een initiatief van Let Us en Enchanté vzw dat ouders, leerkrachten, familieleden en buren aanmoedigt om met een klein gebaar – een gift of schenking – een groot verschil te maken. De begeleidingsadviseur van de school gebruikt de bijdragen om leerlingen die in aanmerking komen voor deze solidariteitsmaaltijd te ondersteunen.
Geef als eerste een reactie